Geld verdienen? Niet naar de universiteit gaan

De eerste leg ik uit aan de hand van een voorbeeld. In Havana hebben we een fietstour gedaan via Bajabikes. Een enorm leuke twenty-something fietste ons met veel plezier in vier uur door de stad. Ondertussen krijgen we veel te horen over het leven in Cuba. Ze is heel open en daardoor vertelt ze dingen die je als toerist anders niet te weten komt omdat zoveel wordt gecontroleerd. Haar ouders zijn aan de universiteit afgestudeerd en werken voor de overheid. Een goed plan, zou je zeggen. Goed geregeld. Maar niets is minder waar.

Met een paar fietstours per week verdient zij namelijk veel meer dan haar ouders.

Nog een voorbeeld uit Trinidad. We deden hier een wandeltour met onze host en die liet ons niet het mooie Trinidad zien, maar het échte lokale leven in Trinidad. Yunior kent iedereen, dus het is mooi om met locals even een praatje te maken. We komen ook langs een oude man die op een krakkemikkig stoeltje en een campingtafeltje aansteker aan het vullen is. Midden op straat. En ook nu weer: deze man is universitair afgestudeerd, maar verdient met deze job meer. Enorm krom, vooral omdat het onderwijs in Cuba wel heel goed aangeschreven staat. De overheid wil je er alleen niet naar betalen, blijkbaar.

Er zijn twee munteenheden

Wij hebben het maar makkelijk met die euro die ook over de grens gebruikt kan worden. Cuba heeft echter twee munteenheden: CUC en CUP. Als toerist krijg je de CUC en deze staat gelijk aan 1 dollar. Locals werken met een CUP. 1 CUC is 24 CUP. De CUC is echter veel waardevoller! Hou dus altijd goed in de gaten wat je terugkrijgt van een taxichauffeur of in een restaurant, want voor je het weet wordt je afgezet. Cubanen hebben het niet breed, dus ze doen er alles voor (en terecht). Overigens kun je op maar weinig plekken betalen met een CUP.

Je hoeft geen CUC te bewaren om nog wat te eten te halen op het vliegveld. Je kunt betalen met euro’s, dollars of CUP, maar de CUC wordt daar niet meer geaccepteerd. Het wisselgeld kan zomaar een mengeling zijn van drie munteenheden door elkaar.

Een snelweg is meer een dorpsweg

De oldtimers zijn een bekend beeld in Cuba, moge het niet wezen dat er wel een enorm tekort aan auto’s is. Kijk dus niet raar op als je langs de snelweg tientallen mensen ziet staan die wachten op een lift. Dat is heel gebruikelijk in Cuba en het grootste deel van de bevolking is ervan afhankelijk om naar de stad of werk te komen. Ze houden je ook met liefde staande om te vragen of ze mee mogen, maar die keuze is natuurlijk altijd aan jou.

Het wegonderhoud is er ook… niet. Diepe gaten in de weg worden maar kort van tevoren zichtbaar, dus hou altijd je volle aandacht bij de weg. Je verliest binnen no-time een wiel en het is niet dat er een ANWB klaarstaat om je te helpen. Neem liever af en toe even een pauze en rij dan weer met volle focus door. Oh, en rijdt ook gewoon paard-en-wagen op de snelweg en de boer steekt soms gewoon over met z’n vee. Van een echte snelweg is dus geen sprake, de beleving en uitzichten zijn wél heel mooi!

Je haalt de overheidsgebouwen er zo uit

De overheid speelt dus echt een grote rol in de samenleving van Cuba. Je ziet dat ook precies terug in het straatbeeld: het Capitool (een kopie van die in de VS), is strak, verzorgd en modern, maar alles daaromheen is al snel vervallen. Hier en daar zie je een restaurant dat van de staat is; die zijn verzorgd en ‘van nu’, terwijl het lokale restaurant ernaast oud en vervallen oogt omdat ze simpelweg geen geld hebben voor zulke grote renovaties. Het zorgt echt voor een groot verschil tussen rijk en arm. Neemt overigens niet de kwaliteit van het eten weg: dat is bij de locals goed!

Ook een bijzonder aspect die we tijdens onze fietstocht in Havana tegenkwamen: twee nieuwbouw-hotels, weliswaar nog leegstaand. Deze werden gebouwd in de hoop dat een Democraat Trump zou opvolgen. Zodra er een Republikein aan de macht is in Cuba, heeft dat grote invloed op de toerismestroom omdat reizen vaak moeilijker gemaakt wordt tussen de VS en Cuba. Democraten maken dat gemakkelijker, waardoor ze inzetten om meer toeristen. En lucky them: Biden heeft gewonnen, dus hopelijk kunnen ze wat meer profiteren van toerisme. Dat is namelijk een grote inkomstenbron voor ze, naast de rum en sigaren.

Ga niet op zoek naar een Cubaanse supermarkt

De staat werkt voor inwoners niet altijd met een bonnetjessysteem. Ze krijgen per huishouden bonnetjes om onder andere brood, rijst, suiker en fruit (en rum) te halen in een speciale winkel waar je ook niet met gewoon geld kunt betalen. Zijn je bonnetjes op, dan is dat jammer. Ze moeten het ermee doen en geloof me: echt veel is dat niet. Als ze toeristen verwelkomen in huis, dan krijgen ze geld om voor ons een ontbijtje te kunnen verzorgen.

Supermarkten zijn er dus nauwelijks en die er zijn, zijn volledig gericht op toeristen en hebben een beperkt en willekeurig aanbod, vooral bestaande uit zeep, water en wat koekjes. Daarentegen is het heel lekker om wat fruit langs de weg te kopen, dus wij hebben de winkels niet gemist!

Geen reden om niet naar Cuba te gaan!

Begrijp me niet verkeerd – deze punten zijn geen reden om niet naar Cuba te gaan. Het is een schitterend land waar je echt even teruggaat in de tijd. De uitspraak “Je moet nu gaan want Cuba verandert snel”, is niet helemaal terecht, omdat die al dertig jaar wordt gezegd. No rush. Wij boekten onze reis via YourWay2Go en omdat veel accommodaties niet zomaar online boekbaar zijn, vonden we het een perfecte oplossing. Zij hebben ook onze huurauto geregeld en een aantal excursies, zoveel mogelijk bij lokalen uiteraard! In een land als deze is het fijn om wel contactpersonen te hebben omdat zich best onverwachte zaken kunnen voordoen.